Aşırı Terleme (Hiperhidrozis)

Terleme vücut ısısındaki artışa yanıt olarak ortaya çıkan bir tepkidir. Vücut sıcaklığında artışa neden olan durumlar (sıcak ortam, fiziksel egzersiz, emosyonel stres) terlemeyi artırabilir. Aşırı terleme eğer bu durumlar olmadan ortaya çıkıyorsa ve kişinin ruhsal durumunu kötü etkiliyor, sosyal hayatını engelliyorsa tedavi edilmesi gerekebilir. Sınırlı hiperhidroz, hiperhidrozun en sık görülen tipidir. Vücudun her iki tarafı eş zamanlı etkilenir. Avuç içi, ayak tabanı, koltuk alt, saçlı deri, boyun bölgelerinin bir ya da birden fazlası tutulabilir. Terleme sürekli olabileceği gibi utanç ve heyecan gibi duygularla tetiklenebilir. Uyku sırasında genellikle terleme olmaz. Yaygın hiperhidrozda ise vücudun her bölgesinde terleme artışı görülür. Enfeksiyonlar, diyabet ve tiroid bezinin fazla çalışması gibi hormonal hastalıklar, obezite, menopoz, gut hastalığı ve bazı ilaçlar nedeniyle ortaya çıkabileceği gibi hiçbir sebep bulunamayadabilir.

Tedavi seçimi terlemenin görüldüğü bölgeler, terlemenin şiddeti, hastanın daha önce kullandığı tedaviler dikkate alınarak yapılır. Tedavide deri yüzeyine sürülen ilaçlar, iyontoforez, botulinum toksin enjeksiyonları, cerrahi girişimler ve ağızdan alınan ilaçlar yer alır.

Aşırı terleme nedenleri

Aşırı terleme, ter bezlerinin hiperaktivitesine bağlı olarak deri yüzeyine salgılanan ter miktarının artmasıdır. En sık avuç içi, ayak tabanı ve koltuk altlarında görülür. Genellikle çocukluk dönemi ya da ergenlikte başlamakta ve yıllarca devam edebilmektedir.

Genellikle aşırı terleme yapısal olarak ortaya çıkar. Olguların yüzde 40’ında aile öyküsü mevcuttur. Nadiren bir hastalık (tiroid bezi hastalıkları ve şeker hastalığı gibi) veya kullanılan bazı ilaçlar (aspirin ve insülin gibi) aşırı terlemenin nedeni olabilmektedir.

Nasıl tedavi edilir?

Yapısal olarak ortaya çıkan aşırı terlemenin tedavisinde, etkinliği kanıtlanmış olan iki yöntem uygulanmaktadır;
1. İyontoforez
2. Botulinum toksini enjeksiyonu

İyontoforez, ellere ve ayaklara, musluk suyu ya da özel ilaçlı bir su içerisinde 15-25 miliamperlik akımın uygulandığı bir işlemdir.

Avuç içi ve ayak tabanlarında görülen aşırı terlemenin tedavisinde uygulanır.

Ter bezi kanallarında tıkanmaya neden olarak etki ettiği düşünülmektedir.

Terlemede azalma 1-2 hafta içerisinde ortaya çıkmaktadır. Birinci ayın sonunda istenen etki elde edildikten sonra 2 haftada ya da ayda bir kez tekrar edilebilmektedir.

Botulinum toksin toprakta ve suda bulunan Clostridium botulinum adlı bakteriden elde edilen bir ilaçtır.Botulinum toksini sinir uçlarında iletimi sağlayan maddelerin salınımını engelleyip, sinirler ile sinirlerin ulaştığı organlar arasındaki iletimi durdurarak etkisini gösterir. Aşırı terleme tedavisinde 1994 yılından beri uygulanmaktadır.

Uygulamadan 3 gün sonra terlemede azalmalar görülmeye başlanmaktadır. Yaklaşık olarak 5. ve 7. günlerde etki en yüksek düzeye ulaşmakta ve terleme tamama yakın kaybolmaktadır.

Botoksla Aşırı Terleme Tedavisi

Aşırı terleme hatta bazen normal terleme bile kişileri rahatsız edebilmektedir. Bu yüzden terleme tedavisine talep özellikle bahar ve yaz aylarında oldukça fazla olmaktadır. Terleme tedavisi bir çok farklı şekilde yapılabilmektedir. Bunlar arasında terlemeye neden olan sinir ganglionların alınması, yine yüzeyel bir lazer liposuction ile bu bölgedeki ter bezlerinin harab edilmesi ve medikal olarak botoksla terleme tedavisi sayılabilir.

Stres, emetikler, insülinler gibi uyaran ilaçlar, tiroid bezinin aşırı çalışması, böbrek üstü bezi hastalıkları, menopoz, hipoglisemi, şişmanlık, bazı kanserlerin tedavisinde kullanılan ilaçlar ve hormonlar aşırı ve fazla terlemenin başlıca nedenleri arasında bulunmaktadır. Ancak bir hastalıkdan bağımsız olarak yapısal nedenlerle de çok fazla terleme gözükebilir.

Botoks günümüzde estetik ve kozmetik amaçlı kullanılmaktadır. Bazı hastalıkların tedavisinde de kullanılabilmektedir. Botoksun estetik haricinde diğer bir kullanım alanı ise aşırı terleme ve buna bağlı meydana gelen rahatsızlıkların giderilmesidir. Koltuk altı, el ve ayaklarda oluşabilen ve tıp dilinde "hiperhidrozis" olarak adlandırılan terleme hastalığına karşı botoks kullanımı son derece fazla olmaktadır. Botoks özellikle koltuk altı terlemesi için son derece yoğun kullanılmaktadır.

Terleme tedavisinde botoks uygulaması oldukça kolay ve pratik bir seçenektir. Terlemenin yoğun olduğu bölge önce işaretlenir ve deri altına belirlenmiş dozlarda enjekte edilen botoks, ter bezlerine ulaşan sinirleri etkileyerek onların ter salgılamasını ve kasılmasını engeller. Botoksla terleme tedavisi yaklaşık 6-8 ay kadar süren geçici bir tedavidir.

Kişiye bağlı olarak ter bezlerinden aşırı ter salgılanmasını belli bir dönem için durdurmak ve böylece özellikle yaz aylarında gerek koltuk altı gerek avuç içi gerekse ayak tabanı terlemesi giderilebilmektedir.