Sedef Hastalığı

Sedef hastalığı toplumda sık görülen, alevlenmelerle ve düzelmelerle seyreden kronik bir deri hastalığıdır. Kesin nedeni bilinmemektedir; bağışıklık sistemi, genetik ve çevresel faktörlerin etkili olduğu düşünülmektedir. Çevresel faktörler (streptokoklara bağlı boğaz enfeksiyonları), bazı ilaçlar (kortizon, lityum, bazı tansiyon ilaçları, aspirin vb), aşırı alkol alımı, sigara, kaşıma, keselenme ve stres hastalığı tetikleyebilir. Hastalık bulaşıcı değildir. Psoriazis vulgaris en sık görülen klinik tipidir, genellikle keskin sınırlı, üzerinde hastalığa ismini veren sedef (gümüş) renginde kepeklenmeler bulunan kızarıklıklar şeklinde görülür. En sık diz, dirsek, saçlı deri ve kuyruk sokumuna yerleşir. İnvers psoriazis, palmoplantar psoriazis, guttat psoriazis, eritrodermik psoriazis, püstüler psoriazis diğer görülen tiplerdir . Eklem ve tırnak tutulumu görülebilir.

Özellikle şiddetli sedef hastalığı olanlarda kalp damar hastalıkları için yatkınlık artabilir ve şeker hastalığı sık rastlanmaktadır.

Sedef hastalığı uygun tedavi ile kontrol altına alınabilir ve uzun süreli iyilik sağlanabilir. Hastalığı alevlendirebilecek ilaçlar ve davranışlardan kaçınılmalıdır. Hafif olgularda öncelikle yerel tedaviler kullanılır (deri yüzeyindeki kepekleri uzaklaştıran ilaçlar, kortizonlu kremler, antralin, kalsipotriol, kalsinörin inhibitörleri). Şiddetli olgularda metotreksat, siklosporin-A, asitretin(sentetik A vitamini) ve fototerapi kullanılır. Bunlara yanıt yoksa biyolojik ajanlar (adalimumab, etanersept, infliksimab, ustekinumab vb.) seçilebilir.

Sedef hastalığı, her 100 kişiden 1-3 ünde görülen alevlenmelerle seyreden bir deri hastalığıdır. Her iki cins de eşit oranda görülür, her yaş da ortaya çıkabilir. En sık 20 yaş grubunda ortaya çıkar. Genetik yatkınlık olsa da ailenin her bireyinde görülmez. Çevresel faktörler arttırabilir. Genellikle hastalık için tipik görünüm veren sedef benzeri beyaz-gri pullanmalar olan keskin sınırlı pembe kırmızı plaklar ile ayırt edilir.

Sedef hastalığı nasıl tedavi edilir?

Sedef hastalığı ömür boyu süren bir hastalıktır. Önlemlerle ve uygun tedavi ile kontrol altında tutulabilmektedir.Sedef hastalığı kişide sosyal ve psikolojik sorunlara neden olabilmektedir. Bu nedenle hastalığı tanımak, tetikleyicilerden korunmak çok önemlidir. Erken tanı hastalığı kontrol altına almayı kolaylaştıracaktır. Eğer lezyonlar derinin %10'undan fazlasını tutmuşsa mutlaka fototerapi veya sistemik tedavi gerekir. Sadece kremlerle yetinmek hem hastalık kontrolünde zorluk yaratır hem de eşlik edebilecek hastalıkları önlemede yararlı olmaz.

Tedavide amaç arttırıcı faktörlerden kaçınmak (tahriş etmemek ovalamamak vb), en kısa sürede iyileştirirken uzun süre iyilik sağlamak ve yan etki oluşturmamaktır. Her hastaya aynı tedavi kullanılmaz. Belirli algoritma ile tedavi planlanır. Hastalığın yaygınlığı, hastanın yaşı, tedaviye uyumu, önceki kullanılan ilaçlar tedavi seçiminde önemlidir. Sınırlı bir alandaysa krem şeklinde ilaçlar, nemlendiriciler kullanılır.

Tıbbi tedavi yanı sıra kronik hastalıklarda yaşam boyu sağlıklı bir diyetle beslenmek önemlidir. Bunun dışında hastalığın doğrudan bağlantılı olduğu özel bir diyet yoktur. Gereksiz besin yasaklarından uzak durulmalıdır. Ayrıca sigaranın bırakılması, alkol tüketiminin azaltılması ve düzenli egzersiz şarttır.